The Ethnology Notebooks. 2018, 1 (139), 57–64
UDK 392.5(477.8)
DOI https://doi.org/10.15407/nz2018.01.057
Received 11.12.2017
SOLAR CULT OF ANCIENT UKRAINIANS
Kozholianko Georgii, Doctor of Sciences in History, Professor,
President of Bukovyna ethnography society
Abstract. The article analyzes the development of the solar cult of ancient Ukrainians. Sources analyzed: Veles Book, Tale of Past Years. The ancient Ukrainian cult of worship of the sun and significance in the life of ancient Ukrainians the sunny god Dazhboh is researched. The sun is a large and unattainable element of the environment. Dazhbog in ancient Ukrainians was one of the characteristic hypostases of a multifunctional deity responsible for fertility, fertility, abundance, the embodiment of the awakening of nature, the guarantor of rapid flowering, the initiator of fertility and fertility. The proponents of the pagan faith in Ukrainian lands in pre-Christian times saw in it the omnipotence and the Creator of the whole world.
Keywords: sun, cult, paganism, Christianity, religion, god.
REFERENCES
Afanas’ev, A.N. (1988). Zhyvaia voda y veschee slovo. Moskva: Sovetskaia Rossyia.
Ben’kovskyj, Y. (1894). Rasskaz o vovkulakakh. Kyevskaia staryna (T.XLVII; Dekabr’, pp. 495–497).
Ben’kovskyj, Y. (1902). Sud sv. Yuryia (yz narodnykh ust). Kyevskaia staryna (T. LXVII, Yiun’, pp. 163–165).
Bol’shaja sovetskaja enciklopedija (1972). Moskva: Sovetskaja znciklopedija. T. 7.
Borovskij, Ja.E. (1982). Mifologicheskij mir drevnih kievljan. Kiev: Naukova dumka.
Buslaev, F. (1861). Istoricheskie ocherki russkoj narodnoj slovesnosti i iskusstva. Sankt-Peterburg: Obshhestvennaja pol’za. T. 1.
Voropaj, O. (1993). Zvychai nashoho narodu. Kyiv: Oberih.
Henyk, V. (2000). Taiemnytsia Zbruts’koho idola. Halychyna. № 4, pp. 195–198.
Golubovskij, P. (1891). Neskol’ko soobrazhenij k voprosu o knjaze Ture. Kievskaja starina. T. XXXV. Oktjabr’; Nojabr’; Dekabr’. Pp. 58–81.
Hrushevs’kyj, M.S. (1993). Istoriia ukrains’koi literatury: v 6 t., 9 kn. Kyiv: Lybid’. T. I.
Hrushevs’kyj, M.S. (1994). Istoriia ukrains’koi literatury: v 6 t., 9 kn. Kyiv: Lybid’. T. 4. Kn. 2.
Hrushevs’kyj, M.S. (1991). Istoriia Ukrainy-Rusy: v 11 t., 12 kn. Kyiv: Naukova dumka. T. I.
Desjatin, G. (1882). Ukrainskij Gelios (narodnye predanija o solnce). Kievskaja starina. T. ІV. Oktjabr’. Pp. 177–180.
Entsyklopediia ukrainoznavstva: v 12 t. (1993). L’viv: NTSh. T. 2.
Ivannikova, L. (1994). Sontse. Ukrains’ki symvoly. Kyiv: Narodoznavstvo. Pp. 73–104.
Ilarion, mytropolyt (1992). Dokhrystyians’ki viruvannia ukrains’koho narodu. Kyiv: Oberehy.
Istoriia Ukrains’koi RSR: u 8 t., 10 kn. (1977). Kyiv: Naukova dumka. T. I. Kn. 1.
Karamzin, N.M. (1989). Istorija gosudarstva Rossijskogo: v 12-ti t. Moskva: Nauka. T. 1.
Kylymnyk, S. (1994). Ukrains’kyj rik u narodnykh zvychaiakh v istorychnomu osvitlenni. Kyiv: Oberehy. Kn. 1.
Kylymnyk, S. (1994). Ukrains’kyj rik u narodnykh zvychaiakh v istorychnomu osvitlenni. Kyiv: Oberehy. Kn. 2.
Kozholianko, H. (2004). Etnohrafiia Bukovyny. Chernivtsi. T. 3.
Kozholianko, O.H. (2012). Kalendarni zymovi sviata ta obriady ukraintsiv Bukovyny u etnolohichnykh doslidzhenniakh druhoi polovyny XIX st. Istoriia relihij v Ukraini: naukovyj schorichnyk. L’viv. Kn. 1. Ch. 1. Pp. 61–67.
Kozholianko, O.H. (2012). Rizdviana obriadovist’ ukraintsiv Bukovyny. Sviata vecheria. Naukovyj visnyk Chernivets’koho natsional’noho universytetu. Chernivtsi. Vyp. 590–591. Pp. 194–201.
Kotljar, N.F. (1986). Drevnjaja Rus’ i Kiev v letopisnyh predanijah i legendah. Kyiv: Naukova dumka.
Lobovyk, B. (1996). Davn’oukrains’kyj politeizm. Istoriia relihii v Ukraini: u 10 t. Kyiv: Ukrains’kyj Tsentr dukhovnoi kul’tury. T. 1. Pp.109–125.
Lozko, H. (1999). Volkhvynia Zoreslava. Velesova knyha – Sviate pys’mo ukraintsiv. Svaroh. № 9.
Lozko, H. (1999). Velesova knyha iak kul’tova pam’iatka ukrains’koi etnorelihii. Istoriia relihii v Ukraini. L’viv. Kn. 1.
Myroliubov, Yu. (1986). Skaz o Sviatoslave Khorobre, kniaze Kyevsakom. Aakhen.
Myroliubov, Yu. (1981). Ryhveda y iazychestvo. Miunkhen.
Mify narodov mira. Jenciklopedija: v 2 t. (1980). Moskva: Sovetskaja jenciklopedija. T. 1.
Mytsyk, V.F. (1991). Sviata soniachnoho tsyklu. Kyiv: «Znannia» Ukrainy.
Moskalenko, M. (1988). Fol’klornyj alfavit davn’orus’koho kosmosu. Zolotoslov. Poetychnyj kosmos Davn’oi Rusi. Kyiv: Dnipro. Pp. 5–46.
Nechuj-Levyts’kyj, I. (1993). Svitohliad ukrains’koho narodu (Eskiz ukrains’koi mifolohii). Kyiv: Oberehy.
Novikov, M.P. (1991). Hristianizacija Kievskoj Rusi: metodologicheskij aspekt. Moskva: Izdatel’stvo Moskovskogo universiteta.
Novykova, M.O. (1993). Komentar. Ukrains’ki zamovliannia. Kyiv: Dnipro. Pp. 199–306.
Povist’ vrem’ianykh lit: Litopys (za Ipats’kym spyskom). (1990). Kyiv: Radians’kyj pys’mennyk.
Podillia. Istoryko-etnohrafichne doslidzhennia (1994). Kyiv: Dolia.
Popovich, M.V. (1985). Mirovozzrenie drevnih slavjan. Kiev: Naukova dumka.
Rapov, O.M. (1988). Russkaja cerkov’ v IX – pervoj treti XII v. Prinjatie hristijanstva. Moskva: Vysshaja shkola.
Rybakov, B.A. (1988). Jazychestvo drevnej Rusi. Moskva: Nauka.
Rybakov, B.A. (1981). Jazychestvo drevnih slavjan. Moskva: Nauka.
Symchyshyn, M. (1993). Tysiacha rokiv ukrains’koi kul’tury. Kyiv: Feniks.
Skrypnyk, M. (1972). Velesova knyha. Praha.
Slavjanskie drevnosti: jetnolingvisticheskij slovar’: v 5-ti t. (1995). Moskva: Mezhdunarodnye otnoshenija. T. І.
Sovetskaja istoricheskaja jenciklopedija: v 16 t. (1966). Moskva: SJe. T. 4.
Sumcov, N.F. (1885). Religiozno-mificheskoe znachenie malorusskoj svad’by. Kievskaja starina. T. XІX. Mart. Pp. 417–436.
Tajlor, Je.B. (1989). Pervobytnaja kul’tura. Moskva: Politizdat.
Tokarev, S.A. (1976). Religija v istorii narodov mira. Moskva: Politizdat.
Ukrains’ka radians’ka entsyklopediia: v 12 t. (1979). Kyiv: URE. T. 3.
Famincin, A.S. (1884). Bozhestva drevnih slavjan. Sankt-Peterburg.
Shaian, V. (1987). Analiza Vles knyhy. Vira predkiv nashykh. Hamil’ton.
Yatsenko, B. (1995). Velesova knyha. Kyiv.
Ben’kovskyj, Y. (1894). Rasskaz o vovkulakakh. Kyevskaia staryna (T.XLVII; Dekabr’, pp. 495–497).
Ben’kovskyj, Y. (1902). Sud sv. Yuryia (yz narodnykh ust). Kyevskaia staryna (T. LXVII, Yiun’, pp. 163–165).
Bol’shaja sovetskaja enciklopedija (1972). Moskva: Sovetskaja znciklopedija. T. 7.
Borovskij, Ja.E. (1982). Mifologicheskij mir drevnih kievljan. Kiev: Naukova dumka.
Buslaev, F. (1861). Istoricheskie ocherki russkoj narodnoj slovesnosti i iskusstva. Sankt-Peterburg: Obshhestvennaja pol’za. T. 1.
Voropaj, O. (1993). Zvychai nashoho narodu. Kyiv: Oberih.
Henyk, V. (2000). Taiemnytsia Zbruts’koho idola. Halychyna. № 4, pp. 195–198.
Golubovskij, P. (1891). Neskol’ko soobrazhenij k voprosu o knjaze Ture. Kievskaja starina. T. XXXV. Oktjabr’; Nojabr’; Dekabr’. Pp. 58–81.
Hrushevs’kyj, M.S. (1993). Istoriia ukrains’koi literatury: v 6 t., 9 kn. Kyiv: Lybid’. T. I.
Hrushevs’kyj, M.S. (1994). Istoriia ukrains’koi literatury: v 6 t., 9 kn. Kyiv: Lybid’. T. 4. Kn. 2.
Hrushevs’kyj, M.S. (1991). Istoriia Ukrainy-Rusy: v 11 t., 12 kn. Kyiv: Naukova dumka. T. I.
Desjatin, G. (1882). Ukrainskij Gelios (narodnye predanija o solnce). Kievskaja starina. T. ІV. Oktjabr’. Pp. 177–180.
Entsyklopediia ukrainoznavstva: v 12 t. (1993). L’viv: NTSh. T. 2.
Ivannikova, L. (1994). Sontse. Ukrains’ki symvoly. Kyiv: Narodoznavstvo. Pp. 73–104.
Ilarion, mytropolyt (1992). Dokhrystyians’ki viruvannia ukrains’koho narodu. Kyiv: Oberehy.
Istoriia Ukrains’koi RSR: u 8 t., 10 kn. (1977). Kyiv: Naukova dumka. T. I. Kn. 1.
Karamzin, N.M. (1989). Istorija gosudarstva Rossijskogo: v 12-ti t. Moskva: Nauka. T. 1.
Kylymnyk, S. (1994). Ukrains’kyj rik u narodnykh zvychaiakh v istorychnomu osvitlenni. Kyiv: Oberehy. Kn. 1.
Kylymnyk, S. (1994). Ukrains’kyj rik u narodnykh zvychaiakh v istorychnomu osvitlenni. Kyiv: Oberehy. Kn. 2.
Kozholianko, H. (2004). Etnohrafiia Bukovyny. Chernivtsi. T. 3.
Kozholianko, O.H. (2012). Kalendarni zymovi sviata ta obriady ukraintsiv Bukovyny u etnolohichnykh doslidzhenniakh druhoi polovyny XIX st. Istoriia relihij v Ukraini: naukovyj schorichnyk. L’viv. Kn. 1. Ch. 1. Pp. 61–67.
Kozholianko, O.H. (2012). Rizdviana obriadovist’ ukraintsiv Bukovyny. Sviata vecheria. Naukovyj visnyk Chernivets’koho natsional’noho universytetu. Chernivtsi. Vyp. 590–591. Pp. 194–201.
Kotljar, N.F. (1986). Drevnjaja Rus’ i Kiev v letopisnyh predanijah i legendah. Kyiv: Naukova dumka.
Lobovyk, B. (1996). Davn’oukrains’kyj politeizm. Istoriia relihii v Ukraini: u 10 t. Kyiv: Ukrains’kyj Tsentr dukhovnoi kul’tury. T. 1. Pp.109–125.
Lozko, H. (1999). Volkhvynia Zoreslava. Velesova knyha – Sviate pys’mo ukraintsiv. Svaroh. № 9.
Lozko, H. (1999). Velesova knyha iak kul’tova pam’iatka ukrains’koi etnorelihii. Istoriia relihii v Ukraini. L’viv. Kn. 1.
Myroliubov, Yu. (1986). Skaz o Sviatoslave Khorobre, kniaze Kyevsakom. Aakhen.
Myroliubov, Yu. (1981). Ryhveda y iazychestvo. Miunkhen.
Mify narodov mira. Jenciklopedija: v 2 t. (1980). Moskva: Sovetskaja jenciklopedija. T. 1.
Mytsyk, V.F. (1991). Sviata soniachnoho tsyklu. Kyiv: «Znannia» Ukrainy.
Moskalenko, M. (1988). Fol’klornyj alfavit davn’orus’koho kosmosu. Zolotoslov. Poetychnyj kosmos Davn’oi Rusi. Kyiv: Dnipro. Pp. 5–46.
Nechuj-Levyts’kyj, I. (1993). Svitohliad ukrains’koho narodu (Eskiz ukrains’koi mifolohii). Kyiv: Oberehy.
Novikov, M.P. (1991). Hristianizacija Kievskoj Rusi: metodologicheskij aspekt. Moskva: Izdatel’stvo Moskovskogo universiteta.
Novykova, M.O. (1993). Komentar. Ukrains’ki zamovliannia. Kyiv: Dnipro. Pp. 199–306.
Povist’ vrem’ianykh lit: Litopys (za Ipats’kym spyskom). (1990). Kyiv: Radians’kyj pys’mennyk.
Podillia. Istoryko-etnohrafichne doslidzhennia (1994). Kyiv: Dolia.
Popovich, M.V. (1985). Mirovozzrenie drevnih slavjan. Kiev: Naukova dumka.
Rapov, O.M. (1988). Russkaja cerkov’ v IX – pervoj treti XII v. Prinjatie hristijanstva. Moskva: Vysshaja shkola.
Rybakov, B.A. (1988). Jazychestvo drevnej Rusi. Moskva: Nauka.
Rybakov, B.A. (1981). Jazychestvo drevnih slavjan. Moskva: Nauka.
Symchyshyn, M. (1993). Tysiacha rokiv ukrains’koi kul’tury. Kyiv: Feniks.
Skrypnyk, M. (1972). Velesova knyha. Praha.
Slavjanskie drevnosti: jetnolingvisticheskij slovar’: v 5-ti t. (1995). Moskva: Mezhdunarodnye otnoshenija. T. І.
Sovetskaja istoricheskaja jenciklopedija: v 16 t. (1966). Moskva: SJe. T. 4.
Sumcov, N.F. (1885). Religiozno-mificheskoe znachenie malorusskoj svad’by. Kievskaja starina. T. XІX. Mart. Pp. 417–436.
Tajlor, Je.B. (1989). Pervobytnaja kul’tura. Moskva: Politizdat.
Tokarev, S.A. (1976). Religija v istorii narodov mira. Moskva: Politizdat.
Ukrains’ka radians’ka entsyklopediia: v 12 t. (1979). Kyiv: URE. T. 3.
Famincin, A.S. (1884). Bozhestva drevnih slavjan. Sankt-Peterburg.
Shaian, V. (1987). Analiza Vles knyhy. Vira predkiv nashykh. Hamil’ton.
Yatsenko, B. (1995). Velesova knyha. Kyiv.
