The Ethnology Notebooks. 2017, 1 (133), 203–224
UDK 746.2:391-055.2] (477.8) ″19/21″
DOI https://doi.org/10.15407/nz2017.01.203
ORCID ID: https://orcid.org/0000-0002-8742-4337
Received 23.01.2017
Kozakevich Olena Romanivna, Candidate of Art Studies, researcher of the Department of Folk Art of the Institute of Ethnology of the National Academy of Sciences of Ukraine
Svobody Avenue 15, 79000, Lviv, Ukraine.
Contacts: kozakevych.olena@gmail.com
Abstract. Local features of traditional net caps («ochipkiv») the late XIX — early XXI century — in the context of traditional Pokuttia dress are considered, for the first time, in the article. The author’s fieldwork in Pokuttia during 2012—2016 years is in the basis of the study of ways to wear, typology, techniques and artistic features of net caps. For the first time, information from respondents, photos of ancient and modern artifacts are introduced into scientific use. One of the main scientific findings — fixing of hand maid techniques of weaving of Pokuttia women’s net caps.
Keywords: hat, peremitka, kerchief, cap, hair, typology, needle work, crochetting, local features, feature attributes, tradition.
REFERENCES
Bilan, M., & Stelmashchuk, H. (2000). Ukrainskyi strii (pp. 271–280). Lviv: Feniks. [in Ukrainian].
Bilan, M., & Stelmashchuk, H. (2011). Ukrainskyi strii. Lviv: Apriori. (Vydannia druhe, dopovnene) [in Ukrainian].
Vystavka hospodarsko-promyslova v Kolomyy (1881). (spravozdane Petra Chornoho). Stanyslavov [in Ukrainian].
Zholobailo, Ya. (2000). «Tse Matiivtsi – nashe selo…». Istoryko-etnohrafichnyi narys (pp. 142–143). Kolomyia: Vik. [in Ukrainian].
Zelenyn, D. (1927). Zhenskye holovne ubory vostochnykh (russkikh) slavian. (hlava 8–13, pp. 535–556). Praze [in Russian].
Zelenyn, D. (1926). Zhenskye holovne ubory vostochnykh (russkykh) slavian (Hlava 1–7, pp. 303–338). Praze [in Russian].
Katalog Pershoi ukrainskoi khliborobskoi vystavy v Stryiu. (1909). Stryi [in Ukrainian].
Kyrchiv, R. (2015). Istoriohrafiia etnohrafichnoho doslidzhennia Pokuttia. Narodoznavchi Zoshyty, 1(121), 70–90 [in Ukrainian].
Kovalivka — z hlybyny vikiv i do nashykh dniv. (2008). Kolomyia: Vilnyi holos [in Ukrainian].
Kozakevych, O. (2010). Oseredky trykotazhnoho vyrobnytstva: Ivano-Frankivshchyna. Mystetstvoznavstvo, 10, 79—92 [in Ukrainian].
Kozakevych, O. (2015). Tradytsiini viazani ta merezhyvni vyroby na Boikivshchyni i Pidhiri kintsya ХІХ — pochatku ХХI stolittia: vbrannia (za materialamy mystetstvoznavchykh ekspedytsii 2005–2006-kh rr.). Narodoznavchi zoshyty, 5(125), 1127–1149 [in Ukrainian].
Kozakevych, O. (2014). Typolohiia ukrainskykh narodnykh viazanykh ta merezhyvnykh vyrobiv ХІХ – pochatku ХХІ stolittia: vbrannia. Narodoznavchi zoshyty. Seriia mystetstvoznavch,. 6(120), 1403–1419 [in Ukrainian].
Kozakevych, O. (2011). Ukrainski tradytsiini viazani vyroby kintsia ХІХ—ХХ st.: lokalni osoblyvosti (za materialamy zakhidnykh oblastei). In Zapysky Naukovoho tovarystva im. T. H. Shevchenka. Pratsi komisii obrazotvorchoho ta uzhytkovoho mystetstva. (T.CCLXI(261), pp. 503–524). L’viv [in Ukrainian].
Kozakevych, O. (2014). Ukrainski narodni merezhyvni ta viazani vyroby kintsia ХІХ – pochatku ХХI stolittia: Istoriohrafiia pytannia. Narodoznavchi zoshyty. Seriia mystetstvoznavcha, 5(119), 951–966 [in Ukrainian].
Korolko, A. (2013). Mezhi Pokuttia v istoryko-kraieznavchykh ta etnohrafichnykh doslidzhenniakh ХІХ — pochatku ХХІ stolittia. In Ukraina: kulturna spadshchyna, natsionalna svidomist, derzhavnist (Vyp. 23, pp. 246–260). L’viv [in Ukrainian].
Kosmina O. (2011). Tradytsiine vbrannia ukraintsiv. Kyiv : Baltiia-Druk. T. II. Polissia. Karpaty [in Ukrainian].
Krechkovskyi L. (2000). Vystavky. In Entsyklopediia Kolomyishchyny. za red. M. Vasylchuka, M. Savchuka. Zshytok 3. Litera V. Kolomyia. 128–129 [in Ukrainian].
Kupchynskyi, B. (2015). Tyshkivtsi: slidy, vkarbovani u vichnist. Narys z istorii sela z naidavnishykh chasiv i do sohodennia (241–245). Ivano-Frankivsk [in Ukrainian].
Lasiichuk, M., & Ludchak, I. (1998). Nyzhnii Verbizh. Narysy i materialy z istorii ta narodoznavstva. Kolomyia: Vik [in Ukrainian].
Maslova, H. S. (1984). Narodnaia odezhda v vostochnoslavianskykh tradytsyonnыkh obыchaiakh y obriadakh ХІХ – nachala ХХ v. (pp. 47–62). Moskva: Nauka [in Russian].
Mateiko, K. (1977). Ukrainskyi narodnyi odiah. Kyiv: Naukova dumka [in Ukrainian].
Melnyk, L. (2000). Vystavky. In Entsyklopediia Kolomyishchyny (Zshytok 3. Litera V, pp. 129–129). Kolomyya [in Ukrainian].
Molyn, V. (2012). Vystavky u Kolomyi yak vyznachni podii kulturno-mystetskoho zhyttia Halychyny druhoi polovyny ХІХ stolittia. In Visnyk natsionalnoi akademii kerivnykh kadriv kultury i mystetstv (pp. 127–131) [in Ukrainian].
Nahorniak, Kh. (2012). Khudozhno-konstruktyvni osoblyvosti narodnoho vbrannia na Pokutti kintsia ХІХ – seredyny ХХ stolittia (Istoriia, typolohiia, khudozhnia systema stroiu): avtoref. dys… kand.. mystetstvoznavstva. Ivano-Frankivsk: B. v. [in Ukrainian].
Nahorniak, Kh. (2008). Pokutskyi kostium u pratsiakh etnohrafiv ta doslidnykiv. Visnyk KhDADM, 14, 83–89 [in Ukrainian].
Nahorniak, Kh. (2011). Istoriia doslidzhennia pokutskoho kostiuma u pratsiakh etnohrafiv ta mystetstvoznavtsiv. In Yamhoriv (Ch. 18–19, pp. 196–206) [in Ukrainian].
Nadopta, A. (2005). Z istorii Pershoi ukrainskoi khliborobskoi vystavky v Stryiu. Narodoznavchi zoshyty, 1–2, 185–190 [in Ukrainian].
Nychai, A. (1881). Vystavka hospodarsko-promyslova v Kolomye (pp. 21—47). Stanyslavov [in Ukrainian].
Nikolaieva, T. O. (1993). Odiah. Istorychni peredumovy formuvannia tradytsiinoho odiahu Podillia. In Podillia. Istoryko-etnohrafichne doslidzhennia (260–282). Kyiv: Dolia. [in Ukrainian].
Nikolaieva, T. (1996). Istoriya ukrainskoho kostiuma. Kyiv: Lybid [in Ukrainian].
Pokuttia. Istoryko-etnohraichnyi narys. (2010). Lviv: Manuskrypt [in Ukrainian].
Sviontek, I. Vyshyvky zhinochykh ta cholovichykh sorochok i peremitok Horodenkivshchyny ХІХ — pershoi polovyny ХХ stolittia. In Yamhoriv. Literaturno-kraieznavchyi i mystetskyi almanakh (Ch. 22–23, pp. 213–214). Sniatyn. [in Ukrainian].
Sviontek, I. (2012). «Pokutski vyshyvky Prykarpattia». Mystetstvo heometrychnoho ornamentu i kolorytu. Pershyi mystetskyi albom. Lviv: Apriori [in Ukrainian].
Stelmashchuk, H. (1993). Tradytsiini holovni ubory ukraintsiv. Kyiv: Naukova dumka [in Ukrainian].
Stelmashchuk, H. (2013). Ukrainski narodni holovni ubory. Lviv: Apriori [in Ukrainian].
Korolko, A. (2014). Stefanykivskyi krai Cheremoshu i Prutu… Sniatynshchyna. Istoryko-etnohrafichnyi narys. Sniatyn; Ivano-Frankivsk; Lviv: Manuskrypt-Lviv [in Ukrainian].
Turkavskyi, M. (2004). Etnohrafichna vystavka Pokuttia v Kolomyi. Kolomyia: Narodnyi dim. M. Turkavskyi [in Ukrainian].
Kolos, S., Hurhula, I., Lobanovskyi, B. (1961) Ukrainske narodne mystetstvo. Vbrannia. (Vyp. 2). Kyiv: Derzhavne vyd. obrazotvorchoho mystetstva i muz. lit. URSR [in Ukrainian].
Burachyns’ka, L. (edc.) (1992). Ukrainskyi narodnyi odiah (pp. 113—124). Toronto; Filadelfiia. [in Ukrainian].
Khrapko, E. (1997). Istoriia Zavallia (pp. 161–163), Kolomyia: Vik. [in Ukrainian].
Chaban, D. (1994). Selo nad bystroplynnoiu Rybnytseiu. Dzhurovu – 600 lit
Falkowski, J. (1938). Północno-wschodnie pogranicze Huculszczyzny. Lwów [in Polish].
Katalog przedmiotów Wystawy Etnograficznej Oddziału Czarnohorskiego, Tow. Tatrzańskiego obejmującej powiaty: Kołomyjski, Kossowski, Śniatyński, Horodeński, Zaleszczycki i Borszczowski połączonej z Wystawą płodów górskich, która zaszcycona obecnością Najjaśniejszego Cesarza I Króla Franciszka Józefa I, otwartą została w dniu 15 września 1880 roku w Kołomyji. (1880). Lwów [in Polish].
Kolberg, O. (1882). Ubiór. In Pokucie. Obraz etnograficzny. (T. 1, pp. 35–49). Kraków [in Polish].
Kozakevych, O. (2016). Ludowe wyroby dziane i koronkarskie na Bojkowszczyźnie i Podgórzu w końcu XIX – na początku XXI wieku: cechy regionalne i odmiany lokalne (na podstawie badań terenowych w latach 2005–2006). Łemkowie, Bojkowie, Rusini. In Historia, współczesność, kultura materialna i duchowna (Vol. VI, pp. 438–458). Słupsk [in Polish].
Mroczko, Fr. (1897). Śniatyńszczyzna. Przewodnik naukowy i literacki. Dodatek miesięczne do «Gazety Lwowskiej». Rocznik XXV. Lwów [in Polish].
Turkawski, M. (1880). Wystawa etnograficzna Pokucia w Kolomyi. Kraków : CZAS [in Polish].
Bilan, M., & Stelmashchuk, H. (2011). Ukrainskyi strii. Lviv: Apriori. (Vydannia druhe, dopovnene) [in Ukrainian].
Vystavka hospodarsko-promyslova v Kolomyy (1881). (spravozdane Petra Chornoho). Stanyslavov [in Ukrainian].
Zholobailo, Ya. (2000). «Tse Matiivtsi – nashe selo…». Istoryko-etnohrafichnyi narys (pp. 142–143). Kolomyia: Vik. [in Ukrainian].
Zelenyn, D. (1927). Zhenskye holovne ubory vostochnykh (russkikh) slavian. (hlava 8–13, pp. 535–556). Praze [in Russian].
Zelenyn, D. (1926). Zhenskye holovne ubory vostochnykh (russkykh) slavian (Hlava 1–7, pp. 303–338). Praze [in Russian].
Katalog Pershoi ukrainskoi khliborobskoi vystavy v Stryiu. (1909). Stryi [in Ukrainian].
Kyrchiv, R. (2015). Istoriohrafiia etnohrafichnoho doslidzhennia Pokuttia. Narodoznavchi Zoshyty, 1(121), 70–90 [in Ukrainian].
Kovalivka — z hlybyny vikiv i do nashykh dniv. (2008). Kolomyia: Vilnyi holos [in Ukrainian].
Kozakevych, O. (2010). Oseredky trykotazhnoho vyrobnytstva: Ivano-Frankivshchyna. Mystetstvoznavstvo, 10, 79—92 [in Ukrainian].
Kozakevych, O. (2015). Tradytsiini viazani ta merezhyvni vyroby na Boikivshchyni i Pidhiri kintsya ХІХ — pochatku ХХI stolittia: vbrannia (za materialamy mystetstvoznavchykh ekspedytsii 2005–2006-kh rr.). Narodoznavchi zoshyty, 5(125), 1127–1149 [in Ukrainian].
Kozakevych, O. (2014). Typolohiia ukrainskykh narodnykh viazanykh ta merezhyvnykh vyrobiv ХІХ – pochatku ХХІ stolittia: vbrannia. Narodoznavchi zoshyty. Seriia mystetstvoznavch,. 6(120), 1403–1419 [in Ukrainian].
Kozakevych, O. (2011). Ukrainski tradytsiini viazani vyroby kintsia ХІХ—ХХ st.: lokalni osoblyvosti (za materialamy zakhidnykh oblastei). In Zapysky Naukovoho tovarystva im. T. H. Shevchenka. Pratsi komisii obrazotvorchoho ta uzhytkovoho mystetstva. (T.CCLXI(261), pp. 503–524). L’viv [in Ukrainian].
Kozakevych, O. (2014). Ukrainski narodni merezhyvni ta viazani vyroby kintsia ХІХ – pochatku ХХI stolittia: Istoriohrafiia pytannia. Narodoznavchi zoshyty. Seriia mystetstvoznavcha, 5(119), 951–966 [in Ukrainian].
Korolko, A. (2013). Mezhi Pokuttia v istoryko-kraieznavchykh ta etnohrafichnykh doslidzhenniakh ХІХ — pochatku ХХІ stolittia. In Ukraina: kulturna spadshchyna, natsionalna svidomist, derzhavnist (Vyp. 23, pp. 246–260). L’viv [in Ukrainian].
Kosmina O. (2011). Tradytsiine vbrannia ukraintsiv. Kyiv : Baltiia-Druk. T. II. Polissia. Karpaty [in Ukrainian].
Krechkovskyi L. (2000). Vystavky. In Entsyklopediia Kolomyishchyny. za red. M. Vasylchuka, M. Savchuka. Zshytok 3. Litera V. Kolomyia. 128–129 [in Ukrainian].
Kupchynskyi, B. (2015). Tyshkivtsi: slidy, vkarbovani u vichnist. Narys z istorii sela z naidavnishykh chasiv i do sohodennia (241–245). Ivano-Frankivsk [in Ukrainian].
Lasiichuk, M., & Ludchak, I. (1998). Nyzhnii Verbizh. Narysy i materialy z istorii ta narodoznavstva. Kolomyia: Vik [in Ukrainian].
Maslova, H. S. (1984). Narodnaia odezhda v vostochnoslavianskykh tradytsyonnыkh obыchaiakh y obriadakh ХІХ – nachala ХХ v. (pp. 47–62). Moskva: Nauka [in Russian].
Mateiko, K. (1977). Ukrainskyi narodnyi odiah. Kyiv: Naukova dumka [in Ukrainian].
Melnyk, L. (2000). Vystavky. In Entsyklopediia Kolomyishchyny (Zshytok 3. Litera V, pp. 129–129). Kolomyya [in Ukrainian].
Molyn, V. (2012). Vystavky u Kolomyi yak vyznachni podii kulturno-mystetskoho zhyttia Halychyny druhoi polovyny ХІХ stolittia. In Visnyk natsionalnoi akademii kerivnykh kadriv kultury i mystetstv (pp. 127–131) [in Ukrainian].
Nahorniak, Kh. (2012). Khudozhno-konstruktyvni osoblyvosti narodnoho vbrannia na Pokutti kintsia ХІХ – seredyny ХХ stolittia (Istoriia, typolohiia, khudozhnia systema stroiu): avtoref. dys… kand.. mystetstvoznavstva. Ivano-Frankivsk: B. v. [in Ukrainian].
Nahorniak, Kh. (2008). Pokutskyi kostium u pratsiakh etnohrafiv ta doslidnykiv. Visnyk KhDADM, 14, 83–89 [in Ukrainian].
Nahorniak, Kh. (2011). Istoriia doslidzhennia pokutskoho kostiuma u pratsiakh etnohrafiv ta mystetstvoznavtsiv. In Yamhoriv (Ch. 18–19, pp. 196–206) [in Ukrainian].
Nadopta, A. (2005). Z istorii Pershoi ukrainskoi khliborobskoi vystavky v Stryiu. Narodoznavchi zoshyty, 1–2, 185–190 [in Ukrainian].
Nychai, A. (1881). Vystavka hospodarsko-promyslova v Kolomye (pp. 21—47). Stanyslavov [in Ukrainian].
Nikolaieva, T. O. (1993). Odiah. Istorychni peredumovy formuvannia tradytsiinoho odiahu Podillia. In Podillia. Istoryko-etnohrafichne doslidzhennia (260–282). Kyiv: Dolia. [in Ukrainian].
Nikolaieva, T. (1996). Istoriya ukrainskoho kostiuma. Kyiv: Lybid [in Ukrainian].
Pokuttia. Istoryko-etnohraichnyi narys. (2010). Lviv: Manuskrypt [in Ukrainian].
Sviontek, I. Vyshyvky zhinochykh ta cholovichykh sorochok i peremitok Horodenkivshchyny ХІХ — pershoi polovyny ХХ stolittia. In Yamhoriv. Literaturno-kraieznavchyi i mystetskyi almanakh (Ch. 22–23, pp. 213–214). Sniatyn. [in Ukrainian].
Sviontek, I. (2012). «Pokutski vyshyvky Prykarpattia». Mystetstvo heometrychnoho ornamentu i kolorytu. Pershyi mystetskyi albom. Lviv: Apriori [in Ukrainian].
Stelmashchuk, H. (1993). Tradytsiini holovni ubory ukraintsiv. Kyiv: Naukova dumka [in Ukrainian].
Stelmashchuk, H. (2013). Ukrainski narodni holovni ubory. Lviv: Apriori [in Ukrainian].
Korolko, A. (2014). Stefanykivskyi krai Cheremoshu i Prutu… Sniatynshchyna. Istoryko-etnohrafichnyi narys. Sniatyn; Ivano-Frankivsk; Lviv: Manuskrypt-Lviv [in Ukrainian].
Turkavskyi, M. (2004). Etnohrafichna vystavka Pokuttia v Kolomyi. Kolomyia: Narodnyi dim. M. Turkavskyi [in Ukrainian].
Kolos, S., Hurhula, I., Lobanovskyi, B. (1961) Ukrainske narodne mystetstvo. Vbrannia. (Vyp. 2). Kyiv: Derzhavne vyd. obrazotvorchoho mystetstva i muz. lit. URSR [in Ukrainian].
Burachyns’ka, L. (edc.) (1992). Ukrainskyi narodnyi odiah (pp. 113—124). Toronto; Filadelfiia. [in Ukrainian].
Khrapko, E. (1997). Istoriia Zavallia (pp. 161–163), Kolomyia: Vik. [in Ukrainian].
Chaban, D. (1994). Selo nad bystroplynnoiu Rybnytseiu. Dzhurovu – 600 lit
Falkowski, J. (1938). Północno-wschodnie pogranicze Huculszczyzny. Lwów [in Polish].
Katalog przedmiotów Wystawy Etnograficznej Oddziału Czarnohorskiego, Tow. Tatrzańskiego obejmującej powiaty: Kołomyjski, Kossowski, Śniatyński, Horodeński, Zaleszczycki i Borszczowski połączonej z Wystawą płodów górskich, która zaszcycona obecnością Najjaśniejszego Cesarza I Króla Franciszka Józefa I, otwartą została w dniu 15 września 1880 roku w Kołomyji. (1880). Lwów [in Polish].
Kolberg, O. (1882). Ubiór. In Pokucie. Obraz etnograficzny. (T. 1, pp. 35–49). Kraków [in Polish].
Kozakevych, O. (2016). Ludowe wyroby dziane i koronkarskie na Bojkowszczyźnie i Podgórzu w końcu XIX – na początku XXI wieku: cechy regionalne i odmiany lokalne (na podstawie badań terenowych w latach 2005–2006). Łemkowie, Bojkowie, Rusini. In Historia, współczesność, kultura materialna i duchowna (Vol. VI, pp. 438–458). Słupsk [in Polish].
Mroczko, Fr. (1897). Śniatyńszczyzna. Przewodnik naukowy i literacki. Dodatek miesięczne do «Gazety Lwowskiej». Rocznik XXV. Lwów [in Polish].
Turkawski, M. (1880). Wystawa etnograficzna Pokucia w Kolomyi. Kraków : CZAS [in Polish].
