The Ethnology Notebooks. 2018, 6 (144), 1413–1429
UDK 930.2:39(477)»18/20»]:398.3/.4(=161.2):392.5
DOI https://doi.org/10.15407/nz2018.06.1413
Received 21.11.2018
ON NUPTIAL MANTIC PRACTICES IN UKRAINIANS’ CALENDAR RITUALISM: HISTORIOGRAPHICAL ASPECT
ORCID ID: https://orcid.org/0000-0002-1039-2920
Serebriakova Olena Heorhiivna, candidate of sciences in history,
junior research fellow
of the department of the modern ethnology
of the Institute of Ethnology of the National Academy of Sciences of Ukraine,
15 Svobody Avenue, 79000, Lviv, Ukraine.
Contacts: Tel.: 0963826502; e-mail: o-sereb@ukr.net
Abstract. An ethnographic study of matrimonial divinations in Ukrainians’ calendar ritualism is analyzed. The source of the research is the published ethnographic works of Ukrainian and foreign ethnographers of the nineteenth and twentieth centuries, which contain information about the calendar mantic practices in the Ukrainian folk tradition. Also valuable are archival handwritten materials of the late XX — early XXI century, including and their own, collected in 2007—2018 years. Along with the writings of the factual nature of another, a smaller group of researches on the matrimonial divinations of Ukrainians are special analytical studies of their fragments.
Keywords: divinations (mantic practices, ritual practices), marriage, Ukrainians, calendar ritualism.
REFERENCES
Arhіv Іnstitutu narodoznavstva NANU (Dalі Arhіv ІN NANU). F. 1. Op. 2. Od. zb. 202 a.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 213.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 215.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 226.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 239 d.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 240.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 257 d.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 260.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 280 b.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 281.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 285.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 285.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 292.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 304.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 317.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 317.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 337.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 362 a.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 513.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 521.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 533.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 550.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 565.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 568.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 587.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 588.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 590.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 594.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 603.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 607.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 608.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 609.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 654.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 655.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 656.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 657.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 658.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 659.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 663.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 698.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 701.
Arhіv ІN NANU. F. 1. Op. 2. Od. zb. 704.
Agapkina, T.A. (2002). Mifopojeticheskie osnovy slavjanskogo narodnogo kalendarja. Vesenne-letnij cikl. Moskva: Indrik [in Russian].
Alatyrieva, N. (1999). Metatekst u teksti: tlumachennia sniv u vesil’nomu obriadi. The Ethnology Notebook, 6, 895–899 [in Ukrainian].
Artiukh, L.F. (1994). Yzha ta kharchuvannia. Podillia. Istoryko-etnohrafichne doslidzhennia (pp. 282–313). Kyiv: Dolia [in Ukrainian].
Artiukh, L. (1993). Selo Tovsten’ke vchora j s’ohodni. Narodna tvorchist’ ta etnohrafiia, 2, 73–77 [in Ukrainian].
Afanas’ev, A.N. Pojeticheskie vozzrenija slavjan na prirodu. Opyt sravnitel’nogo izuchenija slavjanskih predanij i verovanij, v svjazi s mificheskimi skazanijami drugih rodstvennyh narodov: v 3-h t. (T. 1). B. m.: B. i., B. g. [in Russian].
Babij, V., & Muliarchyky, M. i V. (2001). Serafyntsi (Yanhoriv). Etnohrafichni statti, spohady, vsiachyna. Ivano-Frankivs’k [in Ukrainian].
Bajburin, A.K. (1993). Ritual v tradicionnoj kul’ture: Strukturno-semanticheskij analiz vostochnoslavjanskih obrjadov. SPb.: Nauka [in Russian].
Balushok, V. (1997). Tradytsijni molodizhni uhrupuvannia na pivnochi Tsentral’noho Polissia. Polissia Ukrainy: Materialy istoryko-etnohrafichnoho doslidzhennia. (Vyp. 1: Kyivs’ke Polissia. 1994, pp. 319–324). L’viv: IN NANU [in Ukrainian].
Basarab-Slyvka, O. (2007). Scho v sertsi najdorozhche (Do 80-richchia z dnia narodzhennia). Nove Davydkovo: PP Bajla Ye. A. [in Ukrainian].
Ben’kovskij, I. (1895, dekabr’.). Devichіj prazdnik sv. Andreja. Kіevskaja starina (T. 51, kn. 12, otd. II, pp. 100–103). Kyiv: Tipografіja G.T. Korchak-Novickago [in Ukrainian].
Bereza, Ya. (1939). Rizdviani obrazky (Iz Vorotsova — Polanok, horodets’koho povitu). Zhyttia i znannia, 1 (136), 2–4 [in Ukrainian].
Bogatyrev, P.G. (1971). Magicheskie dejstvija, obrjady i verovanija Zakarpat’ja. Voprosy teorii narodnogo iskusstva (pp. 167–296). Moskva: Iskusstvo [in Russian].
Buhera, I. (1939). Zvychai ta viruvannia Lemkivschyny (Ch. 15). L’viv: Nash Lemko [in Ukrainian].
Burak, P. (1973, zhovten’). Sviat-Vechir na Bojkivschyni. Litopys Bojkivschyny (Ch. 1/18, pp. 26–31). Sambir [in Ukrainian].
Vadym, K. (1938). Vorozhba ptakhiv. Zhyttia i znannia, 7–8 (130), 219–220 [in Ukrainian].
Vakul’chyk, M. (1936, 1–15 sichnia). Rizdviani zvychai na Polissi. Zhinocha Dolia, 1–2, 2–3 [in Ukrainian].
Varkhol, J. (1988). Divochi vorozhinnia v chasi zymovoho sontsestoiannia. In Naukovyj zbirnyk muzeiu ukrains’koi kul’tury u Svydnyku (T. 15, kn. 1, pp. 163–172). Priashiv: Muzej ukrains’koi kul’tury [in Ukrainian].
Var’ian, N., & Rusynka, I. (Ed.). (1980). Kupal’s’ki zvychai ukrains’koho naselennia Skhidnoi Slovachchyny. In Naukovyj zbirnyk muzeiu ukrains’koi kul’tury u Svydnyku (T. 9, kn. 1, pp. 253–270). Svydnyk: Muzej ukrains’koi kul’tury [in Ukrainian].
Vasylechko, L. (1994). Shutkova nedilia. Narodni zvychai, obriady ta povir’ia. Broshniv: Talia [in Ukrainian].
Veleckaja, N.N. (2003). Jazycheskaja simvolika slavjanskih arhaicheskih ritualov. Moskva: Sofija [in Russian].
Vinogradova, L.N. (1999). Gadanija po zvukam. In Mir zvuchashhij i molchashhij: Semiotika zvuka i rechi v tradicionnoj kul’ture slavjan (pp. 311–319). Moskva: Indrik [in Russian].
Vinogradova, L.N. (1981). Devich’i gadanija o zamuzhestve v cikle slavjanskoj kalendarnoj obrjadnosti (zapadno-vostochnoslavjanskie paralleli). Slavjanskij i balkanskij fol’klor. Obrjad. Tekst (pp. 13–43). Moskva: Nauka [in Russian].
Vozniak, V. (2003). Selo moie — Ukrainy tsvit. Ivano-Frankivs’k: Nova Zoria [in Ukrainian].
Vozniak, M. (1996). Narodnyj kalendar iz Ovruchchyny 50 rr. XIX st. v zapysi Mykhajla Pjotrovs’koho. In Drevliany: Zbirnyk statej i materialiv z istorii ta kul’tury Polis’koho kraiu (Vyp. I, pp. 291–335). L’viv: Instytut narodoznavstva NANU [in Ukrainian].
Voropaj, O. (1958). Zvychai nashoho narodu. Etnohrafichnyj narys: u 2 t. (T. 1). Miunkhen: Ukr. vydavnytstvo [in Ukrainian].
Voropaj, O. (1966). Zvychai nashoho narodu. Etnohrafichnyj narys: u 2 t. (T. 2). Miunkhen: Ukr. vydavnytstvo [in Ukrainian].
Halajchuk, V. (2006). Mifolohichni uiavlennia pro roslyny. In Etnohenez ta etnichna istoriia naselennia Ukrains’kykh Karpat: u 4 t. (T. II, pp. 590–608). L’viv: Instytut narodoznavstva NAN Ukrainy [in Ukrainian].
Gal’ka, I. (1862). Narodnyi zvychai i obrjady z okolic nad Zbruchem (Ch. 2.). L’vіv [in Ukrainian].
Hachyns’kyj, M. (2006). Narys z istorii sela Petrova. Ivano-Frankivs’k: Nova Zoria [in Ukrainian].
Herasymovych, V. (1893, serpen’). Narodni zvychai, obriady ta pisni v seli Krekhovi, zhovkivs’koho povitu. Pravda (T. XVIII, vyp. LIV, pp. 432–438). L’viv: Z drukarni NTSh [in Ukrainian].
Hertsij, P. (1930). Virovania na Sviatyj vecher v Khusti. In Podkarpatska Rus’ (Ch. 1–2, pp. 27–30). Uzhhorod [in Ukrainian].
Hnatiuk, V. (1903). Znadoby do halyts’ko-rus’koi demonol’ohii. In Etnohrafichnyj zbirnyk. (T. XV). L’viv [in Ukrainian].
Horbal’, M. (2011). Rizdviana obriadovist’ Lemkivschyny: semantyka, typolohiia, etnichnyj kontekst. Dyzajn-studiia Papuha [in Ukrainian].
Horbach, L. (1958). Zabobony i chary. Nashe Slovo, 21, 5. Varshava [in Ukrainian].
Horoshko, L. (2014). Symvolika vody v obriadovij tradytsii zhyteliv Cherkaschyny. Kyiv: Vydavets’ Oleh Filiuk [in Ukrainian].
Hrebeniak, I. (1976). Skole. Litopys Bojkivschyny, 1/23, 14–25. Sambir [in Ukrainian].
Hryvna, V. (1973). Narodni zvychai Makovytsi. Priashiv: Slovats’ke pedahohichne vydavnytstvo v Bratislavi, viddil ukrains’koi literatury v Priashevi [in Ukrainian].
Hurhula, I. (1935). Rizdviani narodni viruvannia i zvychai. Zhinka, 1, 4–5. L’viv [in Ukrainian].
Dykarev, M. (1905). Narodnyj kalendar Valujs’koho povitu (Borysivs’koi volosti) u Voronizhchyni. In Materialy do ukrains’ko-rus’koi etnolohii (T. 6, pp. 113–204). L’viv [in Ukrainian].
Dykarev, M. (1895). Rizdviani s’viata. Zoria, 4, 75–76; 6, 111–113. L’viv [in Ukrainian].
Dobrians’ka, I. (1964). Narysy pro material’nu i dukhovnu kul’turu lemkiv. Nashe Slovo, 26, 5. Varshava [in Ukrainian].
Dobrians’ka, I. (1965). Selo Koman’cha — zhyttia, zvychai, povir’ia. Nashe Slovo, 28, 5. Varshava [in Ukrainian].
Dovhun, V. (1926). Andriia, Nash Rodnyj kraj (R. V, ch. 4, pp. 73–75). Tiachevo [in Ukrainian].
Domanyts’kyj, V. (1912). Narodnij kaliendar u Rovens’kim poviti, Volyns’koi hubernii. Materialy do ukrains’koi etnol’ohii (T. XV, pp. 62–89). L’viv [in Ukrainian].
Zhatkovych, Yu. (1896). Zamitky etnohrafichni z Uhors’koi Rusy. In Etnohrafichnyj zbirnyk (T. II, pp. 1–38). L’viv [in Ukrainian].
Zholobajlo, Ya. (2000). «Tse Matiivtsi — nashe selo…». Istoryko-etnohrafichnyj narys. Kolomyia: Vik [in Ukrainian].
Zhujkova, M. (2002). Mahichne kolo v kul’turi ta movi skhidnykh slov’ian (do henezy idiomy na kryvoj ne ob’edesh’). The Ethnology Notebook, 3–4, 193–210 [in Ukrainian].
Zatvarnyts’kyj, D. (1977). Halivka bilia Staroho Sambora. Litopys Bojkivschyny, 1/25, 51–61. Sambir [in Ukrainian].
Zdoroveha, N.I. (1983). Narodni zvychai ta obriady. Bojkivschyna: Istoryko-etnohrafichne doslidzhennia (pp. 232–238). Kyiv: Naukova dumka [in Ukrainian].
Zelenin, D.K. (1991). Vostochnoslavjanskaja jetnografija. Moskva: Nauka, Glavnaja redakcija vostochnoj literatury [in Russian].
Zynych, M. (1937). Zvychaj ta viruvannia na Andriia v s. Zhukotyni pov. Turka. Litopys Bojkivschyny (Ch. 9, r. 7. pp. 122–125). Sambir [in Ukrainian].
Zlockij, F. (1870). Iz sueverij i obychaev Russkih osobenno komitata Ugochanskago. Svet (Ch. 26, pp. 210–211; Ch. 27, pp. 219–220). Ungvar [in Russian].
Zoshak, M. (1937). Sviat-Vechir i narodni poviria. Nash Lemko (Ch. 1 (73) [in Ukrainian].
Zubryts’kyj, M. (1900). Narodnij kalendar, narodni zvychai i povirky, pryv’iazani do dniv v tyzhdny i do rokovykh sviat (zap. u Mshantsi, Staromis’koho povitu i po susidnikh selakh). Materiialy do ukrains’ko-rus’koi etnol’ogii (T. III, pp. 33–60). L’viv [in Ukrainian].
Ziabliuk, N. (1989). Vechornytsi. Radians’ka shkola, 4, 77–82 [in Ukrainian].
Ivanov, P. (1907). Zhizn’ i pover’ja krest’jan Kupjanskago uezda, Har’kovskoj gubernіi (T. 17). Har’kov: Pechatnoe Delo [in Russian].
Kajndl’, R.F. (2000). Hutsuly: ikh zhyttia, zvychai ta narodni perekazy. Chernivtsi: Molodyj bukovynets’ [in Ukrainian].
Karabovych, K. (1997). Narodni viruvannia. Kholmschyna i Pidliashshia: Istoryko-etnohrafichne doslidzhennia (pp. 316–321). Kyiv: Rodovid [in Ukrainian].
Kylymnyk, S. (1994). Ukrains’kij rik u narodnykh zvychaiakh v istorychnomu osvitlenni: u 3 kn., 6 t. (T. I, II). Kyiv: Oberehy [in Ukrainian].
Kylymnyk, S. (1994). Ukrains’kij rik u narodnykh zvychaiakh v istorychnomu osvitlenni: u 3 kn., 6 t. (T. III, IV). Kyiv: Oberehy [in Ukrainian].
Kyrchiv, R.F. (1990). Etnohrafichno-fol’klorystychna diial’nist’ «Rus’koi trijtsi». Kyiv: Naukova dumka [in Ukrainian].
Kis’. O. (2008). Zhinka v tradytsijnij ukrains’kij kul’turi (druha polovyna XIX – pochatok XX st.). L’viv: Instytut narodoznavstva NAN Ukrainy [in Ukrainian].
Kis’ R., & Maierchyk, M. (2006). Ahrarna verstva arkhaichnoi obriadovosti Karpats’koho arealu. Etnohenez ta etnichna istoriia naselennia Ukrains’kykh Karpat: u 4 t. (T. II, pp. 459–472). L’viv: Instytut narodoznavstva NAN Ukrainy [in Ukrainian].
Klymets’, Yu.D. (1990). Kupal’s’ka obriadovist’ na Ukraini. Kyiv: Naukova dumka [in Ukrainian].
Kohut, B.O., & Sas, O. (1998). Narysy z istorii sela Pavelcha (Pavlivky). Ivano-Frankivs’k: Lik [in Ukrainian].
Kokorudz, Y. (1888). O mytol’ogii slavian’skoj. Zoria (Ch. 3, pp. 41–42; Ch. 4, pp. 61–63; Ch. 5, pp. 77–80). L’viv [in Ukrainian].
Kolomyjchenko, F. (1918). Rizdviani obriady i zvychai v Chernyhivschyni (v seli Prokhorakh, Borzen. pov.). Materialy do ukrains’koi etnol’ohii (T. XVIII, pp. 142–154). L’viv [in Ukrainian].
Kolomyjchenko, F. (1918). Sil’s’ki zabavy v Chernyhivschyni. Materialy do ukrains’koi etnol’ohii (T. XVIII, pp. 123–141). L’viv [in Ukrainian].
Koperzhyns’kyj, K. (1929). Kalendar narodn’oi obriadovosty novorichnoho tsyklu. Pervisne hromadianstvo ta joho perezhytky na Ukraini (Vyp. 3, pp. 14–97). Kyiv [in Ukrainian].
Krasovs’kyj, I., & Varkhol, J. (2002). Kalendarna obriadovist’. Lemkivschyna: u 2 t. Istoryko-etnohrafichne doslidzhennia (T. 2, pp. 113–123). L’viv: Instytut narodoznavstva NANU [in Ukrainian].
Kuziv, Y. (1889). Zhytie-butie, zvychai y obychai hors’koho narodu. Zoria (Ch. 21, pp. 351–352). L’viv [in Ukrainian].
Kukuch, A. (1930). Zvychai y poviria v Yuvri-Darmi. Podkarpatska Rus’ (Ch. 1–2, pp. 15–16). Uzhhorod [in Ukrainian].
Kurochkin, O.V. (1978). Novorichni sviata ukraintsiv: Tradytsii i suchasnist’. Kyiv: Naukova dumka [in Ukrainian].
Kurochkin, O. (1994). Obriadovist’ (Kalendarni sviata j obriady). Podillia: Istoryko-etnohrafichne doslidzhennia (pp. 358–385). Kyiv: Dolia [in Ukrainian].
Kurochkin, O.V. 1994). Prychynky do obriadovosti osinn’o-zymovoho tsyklu na terenakh Chornobyl’schyny. Polissia Ukrainy: Materialy istoryko-etnohrafichnoho doslidzhennia (Vyp. 1, pp. 330–338). L’viv: Instytut narodoznavstva NAN Ukrainy [in Ukrainian].
Kusko, A. (1930). Rizdviani zvychai sela Nyzh. Chabyny. Podkarpatska Rus’ (Ch. 3, pp. 62–64). Uzhhorod [in Ukrainian].
Kutel’makh, K.M. (1999). Ahrarni motyvy v kalendarnij obriadovosti polischukiv. Polissia Ukrainy: Materialy istoryko-etnohrafichnoho doslidzhennia (Vyp. 2, pp. 191–210). L’viv: Instytut narodoznavstva NAN Ukrainy [in Ukrainian].
Kutel’makh, K.M. (1987). Kalendarna obriadovist’. Hutsul’schyna: Istoryko-etnohrafichne doslidzhennia (pp. 286–302). Kyiv: Naukova dumka [in Ukrainian].
Kutel’makh, K. (2006). Kalendarna obriadovist’ iak etnohenetychne dzherelo. Etnohenez ta etnichna istoriia naselennia Ukrains’kykh Karpat: u 4 t. (T. II, pp. 473–557). L’viv: Instytut narodoznavstva NAN Ukrainy [in Ukrainian].
Lepkij, D. (1882). Narodni zvychai i obrjady v okolici Drogobicha. Zorja (Ch. 2, pp. 30–31). L’vіv [in Ukrainian].
Lepkij, D. (1885). Na sv. Andreja. Zorja (3, pp. 35–36; 4, pp. 46–47). L’vіv [in Ukrainian].
Maierchyk, M. (2011). Rytual i tilo. Strukturno-semantychnyj analiz ukrains’kykh obriadiv rodynnoho tsyklu. Kyiv: Krytyka [in Ukrainian].
Majchyk, I., Tsupryk, M., & Shviahly, Ya. (Ed.). (1999). Odrekhova v mynulomu 1419—1999. L’viv: Kameniar [in Ukrainian].
Makovij, H.P. (1993). Zatoptanyj tsvit: Narodoznavchi opovidky. Kyiv: Ukr. pys’mennyk [in Ukrainian].
Maksymovych, M. (2002). Dni ta misiatsi ukrains’koho selianyna. Kyiv: Oberehy [in Ukrainian].
Marusyk, P. (2000). Beleluie, kolysko moia: Istoriia, etnohrafiia, pobut. Halych [in Ukrainian].
Marchuk, V.V., Marchuk, H., & Marchuk, N. (2010). Torhovytsia. Storinky istorii. Ivano-Frankivs’k: LIK [in Ukrainian].
Mashkarynets’, V. (1930). Poviria na poodynoki sviata v seli Kal’nyku. Podkarpatska Rus’ (Ch. 1–2, pp. 22–25). Uzhhorod [in Ukrainian].
Medvedyk, P. (1996). Selo Zhabynia na Zborivschyni. Vesillia, narodni zvychai ta obriady. Ternopil’: Lileia [in Ukrainian].
Miloradovich, V.P. (1897). Narodnye obrjady i pesni Lubenskago uezda, Poltavskoj gubernіi. Sbornik Har’kovskogo istoriko-filologicheskogo obshhestva (T. 10, pp. 1–223). Harkiv: Tipografіja Gubernskago Pravlenіja [in Russian].
Miloradovich, V. (1893). Rozhdestvenskіja Svjatki v severnoj chasti Lubenskago uezda. Poltava: Tipografіja Gubernskago Pravlenіja [in Russian].
Mirjavec’, V. (1939). Rozdvjanі zvychaі i vіrovanja sela Urmezіvo (Rus’kogo-Polja). Podkarpatska Rus’ (Ch. 1–2, pp. 26–27). Uzhgorod [in Ukrainian].
Mysiuk, I.Yu. (2000). Hirs’ka veselka. Sniatyn: PrutPrynt [in Ukrainian].
Mokhoruk, D. (2008). Selo moie Toporivtsi. Etnohrafichnyj obraz sela (Tom shostyj). Kosiv: Pysanyj Kamin’ [in Ukrainian].
Mushynka, M. (1988). Dukhova kul’tura. Lemkivschyna: Zemlia – liudy – istoriia – kul’tura (T. II, pp. 292–407). N’iu-Jork; Paryzh; Sydnej; Toronto [in Ukrainian].
M-r K. Matejko. (1938, 23 sichnia). Rizdviani zvychai prostoliuddia. Meta (Ch. 3 (350), pp. 7). L’viv [in Ukrainian].
Markevich, N.A. (Ed.). (1991). Obychai, pover’ja, kuhnja i napitki malorossijan. Kyiv: Dobrovol’noe obshhestvo ljubitelej knigi URSR [in Russian].
Onyschuk, A. (1912). Narodnyj kaliendar. Zvychai j viruvania pryviazani do poodynokykh dniv u rotsi (zap. u 1907–10 r. v Zelenytsy, Nadvirnians’koho povita (na Hutsul’schyni). Materiialy do ukrains’koi etnol’ogii (T. XV, pp. 1–61). L’viv: Etnohrafichna komisiia NTSh [in Ukrainian].
Orel, L. (2000). Vechornytsi. Ukrains’ka rodyna: Rodynnyj i hromads’kyj pobut (pp. 150–157). Kyiv: V-vo im. O. Telihy [in Ukrainian].
Orel, L. (2001). Ukraina v obriadakh na mezhi tysiacholit’. Kyiv: Vereschyns’ki [in Ukrainian].
Osyka, M. (1972). Z nashoho fol’kloru. Buchach i Buchachchyna: Istorychno-memuarnyj zbirnyk (T. XXVII, pp. 332–368). N’iu-Jork; London; Paryzh; Sydnej; Toronto [in Ukrainian].
Pan’kevych, I. (1929). Zvychai ta poviria rozdviani u Rusynov na Podkarpatiu. Podkarpatska Rus’ (Ch. 2. pp. 43–47). Uzhhorod [in Ukrainian].
Pan’kevych, I. (1929). Rozdviani zabobony u nashoho naroda. Podkarpatska Rus’ (Ch. 3, pp. 65–67). Uzhhorod [in Ukrainian].
Papizh, V. (1980). Deiaki relihijni obriady i zvychai Pidhaiechchyny. Pidhaiets’ka zemlia: Istoryko-memuarnyj zbirnyk. N’iu-Jork; London; Paryzh; Sydnej; Toronto; Kyiv [in Ukrainian].
Pelenychka, O. (1935). Andriivs’kyj vechir (Narodni obriady i zvychai). Zhinka (Ch. 24). L’viv [in Ukrainian].
Petreckij, V. (1930). Rozdvjanі zvychai i obychaі v Turja-Bistroj. Podkarpatska Rus’ (Ch. 1–2, pp. 21–22). Uzhgorod [in Ukrainian].
Potebnja, A.A. (1989). Pereprava cherez vodu kak predstavlenie braka. Slovo i mif (pp. 553–565). Moskva: Pravda [in Russian].
Resheto, V. (1960). Deiaki velyjny zvychai. Nashe slovo, 52. Varshava [in Ukrainian].
Ryzhyk, Ye. (1997). Kalendarni obriady ukraintsiv Kholmschyny i Pidliashshia. Kholmschyna i Pidliashshia: Istoryko-etnohrafichne doslidzhennia (pp. 251–270). Kyiv: Rodovid [in Ukrainian].
Horbal, M. (Ed.). (2004). Rizdvo na Lemkivschyni. Fol’klorno-etnohrafichnyj zbirnyk. L’viv: Instytut narodoznavstva NANU [in Ukrainian].
Ripets’kyj, O. (1918). Parubochi j divochi zvychai v seli Andriiashivtsi Lokhvyts’koho povitu na Poltavschyni. Materialy do ukrains’koi etnol’ohii (T. XVIII, pp. 155–169). L’viv [in Ukrainian].
Romaniuk, Ya., & Romaniuk, L. (2004). Zaluchchia nad Cheremoshom: istoryko-publitsystychna rozpovid’. Kyiv: Veselka [in Ukrainian].
Rosoha, S. (1928). Svjatyj vecher. Nash Rodnyj kraj (R. VII, ch. 4, pp. 117–122). Tjachevo [in Ukrainian].
Sambirs’kyj, D. (1938). Descho pro sviato-andriivs’ki zvychai j viruvannia v Sambirschyni (s. Horodysche). Zhyttia i znannia (Ch. 12 (135). L’viv [in Ukrainian].
Svydnytskij, A.P. (1861, oktiabr’). Velykden’ u Podolian’. Osnova (pp. 43–64). SPb.: V Typohrafiy Y. Tyblena y komp. [in Ukrainian].
Svydnytskij, A.P. (1861, noiabr’-dekabr’). Velykden’ u Podolian’. Osnova (pp. 26–71). SPb.: V Typohrafiy Y. Tyblena y komp. [in Ukrainian].
Syvyts’kyj, M. (1988). Dukhova kul’tura. Lemkivschyna: Zemlia – liudy – istoriia – kul’tura (T. II, pp. 102–194). N’iu-Jork; Paryzh; Sydnej; Toronto [in Ukrainian].
Silets’kyj, R. (1999). Systema opalennia narodnoho zhytla polischukiv (typy opaliuval’nykh prystroiv, ikh konstruktyvni osoblyvosti, zvychai ta povir’ia). Polissia Ukrainy: Materialy istoryko-etnohrafichnoho doslidzhennia (Vyp. 2, pp. 125–140). L’viv: Instytut narodoznavstva NAN Ukrainy [in Ukrainian].
Skoropad, V. (1993). Moi spohady. Litopys Borschivschyny: Istoryko-kraieznavchyj zbirnyk (Vyp. 3). Borschiv: Chumats’kyj shliakh [in Ukrainian].
Smoliak, P. (2006). Initsiatsiia Rizdva v andriivs’kij obriadovosti Zakhidnoho Podillia. The Ethnology Notebook, 1–2, 59–65 [in Ukrainian].
Sov’iak, P. (2002). Mak u viruvanniakh ta obriadovosti bojkiv. Litopys Bojkivschyny, 1/62 (73). Sambir [in Ukrainian].
Sokolova, V.K. (1979). Vesenne-letnie kalendarnye obrjady russkih, ukraincev i belorusov, XIX – nach. XX v. Moskva: Nauka [in Russian].
Sosenko, K. (1928). Kul’turno-istorychna postat’ staroukrains’kykh sviat Rizdva i Schedroho Vechora. L’viv: Nakladom avtora [in Ukrainian].
Sumcov, N. (1890, janvar’). Kul’turnyja perezhivanіja. Kіevskaja starina (T. 28, kn. 1, otd. II, pp. 60–90). Kyiv: Tipografіja G.T. Korchak-Novickago [in Russian].
Tymchuk, M. (1994). Obpalena zemlia. Istoriia sela Hrushky. Tlumach [in Ukrainian].
Tysovych, M. (1938, 7 sichnia). Zvychai j viruvannia na sv. Andreia. Meta (Ch. 1 (348). L’viv [in Ukrainian].
Tokarev, S.A. (1983). Primety i gadanija. Kalendarnye obychai i obrjady v stranah zarubezhnoj Evropy. Istoricheskie korni i razvitie obychaev (pp. 55–67). Moskva: Nauka [in Russian].
Tokar’, J. (1930). Zvychaі na Rozdvo Hristovo v Onokovcjah. Podkarpatska Rus’ (Ch. 1–2, pp. 14–15). Uzhgorod [in Ukrainian].
Tolstaja, S.M. (1986). Polesskij narodnyj kalendar’. Materialy k jetnodialektnomu slovarju: K-P. Slavjanskij i balkanskij fol’klor: Duhovnaja kul’tura Poles’ja na obshheslavjanskom fone. Moskva: Nauka [in Russian].
Franko, I. (1898). Liudovi viruvania na Pidhiriu. Etnohrafichnyj zbirnyk (T. V, pp.160–218). L’viv: z drukarni Naukovoho Tovarystva imeny Shevchenka [in Ukrainian].
Khomyk, V. (1963). Zvychai ta obriady lemkiv. Nashe Slovo, 19. Varshava [in Ukrainian].
Khomyk, V. (1963). Zvychai ta obriady lemkiv. Nashe Slovo, 21. Varshava [in Ukrainian].
Khomyk, V. (1963). Zvychai ta obriady lemkiv. Nashe Slovo, 23. Varshava [in Ukrainian].
Khomyk, V. (1962). Sviatyj vechir na Lemkivschyni. Nashe slovo, 1. Varshava [in Ukrainian].
Chubyns’kyj, P. (1995). Mudrist’ vikiv: (Ukrains’ke narodoznavstvo u tvorchij spadschyni Pavla Chubyns’koho): u 2 kn. (Kn. 2). Kyiv: Mystetstvo [in Ukrainian].
Shekeryk-Donykiv, P. (1938). Sviatvechirni zvychai na Hutsul’schyni. Zhinocha Dolia (Ch. 1–2, pp. 3–4). Kolomyia [in Ukrainian].
Shmajda, M. (1992). A ishi vam vinchuiu. Kalendarna obriadovist’ rusyniv-ukraintsiv Chekho-Slovachchyny (T. 1). Bratislava; Priashiv: Slovats’ke pedahohichne vydavnytstvo, Viddil ukrains’koi literatury [in Ukrainian].
Shtefanets’, Yu. (1930). Rozdviani virovania y obychai v seli Domanytsiakh. Podkarpatska Rus’ (Ch. 1–2, pp. 12–14). Uzhhorod [in Ukrainian].
Shukhevych, V.O. (1999). Hutsul’schyna. Chetverta chastyna. Druhe vydannia. Verkhovyna: Hutsul’schyna [in Ukrainian].
Shukhevych, V.O. (2000). Hutsul’schyna. Ch. 5. Druhe vydannia. Verkhovyna: Hutsul’schyna [in Ukrainian].
Falkowski, J., & Pasznycki, B. (1935). Na pograniczu Јemkowsko-bojkowskiem. Јwуw: Nakladem tow-wa ludoznawczego [in Polish].
Falkowski, J. (1938). Pуіnocno-wschodnie pogranicze Huculszczyzny. Lwуw [in Polish].
Falkowski, J. (1937). Zachodne pogranicze Huculszczyzny. Lwуw [in Polish].
Goікbiowski, Ј. (1830). Lud polski. Jego zwyczaje, zabobony. Warszawa: Drukarnia Gaіezowskiego i spoіki [in Polish].
Kolberg, O. (1890). Cheіmskie. Obraz etnograficzny (T. 1). Krakуw: W drukarni uniwersytetu Jagielloсskiego [in Polish].
Kolberg, O. (1974). Dzieіa wszystkie (T. 49, cz. I). Wrocіaw; Poznaс: Polskie towarzystwo ludoznawcze [in Polish].
Kolberg, O. (1992). Pokucie. Obraz etnograficzny (T. 1). Krakьw: W drukarni uniwersytetu Jagielloсskiego [in Polish].
Mirosіaw. (1836). Zabobony istniej№cy miedzy ludem prostym w Galicji. Rozmaitoњci, 27(pp. 217–218. Lwуw [in Polish].
Moszyсski, K. (1967). Wrуїbiarstwo. Kultura ludowa sіowian (T. II, Cz. 1, wyd. 2, pp. 365–416). Warszawa: Ksi№їka i Wiedza [in Polish].
Mroczko, K. (1897, kwiecieс). Њniatyсszczyzna. (Przyczynek do etnografii krajowej). Przewodnik naukowy i literacki, IV (R. XXV, t. XXV, pp. 289–304). Lwуw [in Polish].
Mroczko, K. (1897). Њniatyсszczyzna. (Przyczynek do etnografii krajowej). Przewodnik naukowy i literacki, IV (R. XXV, t. XXV, pp. 385–402). Lwуw [in Polish].
Pol, W. (1966). Gуrale Czuchoсkowie. In Pol W. Prace z etnografii pуіnocnych stokуw Karpat. Wrocіaw: Polskie Towarzystwo ludoznawcze [in Polish].
Reinfuss, R. (1990). Њladami Јemkуw. Warszawa: Kraj [in Polish].
Sarna, K.W. (1908). Opis powiatu Jasielskiego. Jasіo: Nakіadem autora. Czcionkami drukarni S. Kuїniarskiego [in Polish].
Schnajder, J. (1907). Lud peczeniїyсski. Czкњж II. Lud, 1 (T. XIII, pp. 21–33) [in Polish].
Schnajder, J. (1899). Z kraju Huculуw (Kalendarz huculski). Lud, 3 (T. V, pp. 207–220). Lwуw [in Polish].
Schnajder, J. (1912). Z їycia gуrali nadіomnickich. Lud, I–IV (T. XVIII, pp. 141–217). Lwуw [in Polish].
